Stawami wchodzącymi w skład obręczy barkowej są: staw ramienny, podbarkowy, żebrowo-łopatkowy, barkowo-obojczykowy, mostkowo-żebrowo obojczykowy.
- Staw ramienny-łac. articulatio humeri, inaczej staw ramienno- łopatkowy (glenohumeral). Najważniejszy, anatomiczny staw obręczy kończyny górnej. Zbudowany z dwóch powierzchni stawowych znajdujących się na głowie kości ramiennej oraz panewce stawowej łopatki.
Staw ten jest najbardziej stabilny w momencie, gdy górna część głowy kości ramiennej pozostaje w kontakcie z powierzchnią stawową łopatki.
Więzadła stawu ramiennego (ramienno-łopatkowego)
Torebka stawu ramiennego jest luźna i w części tylnej gdzie nie jest wzmocniona przez więzadła, bardzo cienka. Natomiast jest mocniejsza z przodu, gdzie znajdują się trzy więzadła:
a) Obrąbkowo- ramienne górne (SGHL)
INFORMACJE OGÓLNE: Przebiega od górnego brzegu obrąbka stawowego do bruzdy międzyguzkowej oraz guzka mniejszego kości ramiennej. Wzmacnia górną część torebki stawowej
b) Obrąbkowo- ramienne dolne (IGHL)
INFORMACJE OGÓLNE: Składa się z trzech części, pęczków przedniego i tylnego oraz położonego pomiędzy zachyłka pachowego. Wszystkie trzy przebiegają od dolnego brzegu obrąbka stawowego do przyśrodkowej części szyjki kości ramiennej
c) Obrąbkowo- ramienne środkowe (MGHL)
INFORMACJE OGÓLNE: Przebiega prawie prostopadle do ścięgna mięśnia podłopatkowego od górnego brzegu obrąbka do szyjki anatomicznej kości ramiennej, przy czym część środkowa sięga poniżej, a więc do szyjki chirurgicznej.
FUNKCJA TRZECH PASM: Podczas ruchu odwodzenia środkowe i dolne pasmo więzadła ulegają napięciu. Podczas gdy pasmo górne i więzadło kruczo-ramienne rozluźniają się. Rotacja zewnętrzna powoduje rozciągnięcie wszystkich trzech pasm, a rotacja wewnętrzna ich rozluźnienie.Mocniejsza jest również w części górnej gdzie leży:
d) Więzadło kruczo- ramienne (łac. Ligamentum coracohumerale ang. Coracohumeral ligament)
INFORMACJE OGÓLNE: Rozciąga się od wyrostka kruczego łopatki do obu guzków kości ramiennej
W strukturze więzadła możemy wyróżnić dwa pasma. Pierwsze dociera do guzka mniejszego (pasmo przednie), drugie natomiast do guzka większego (pasmo tylne).
FUNKCJA: Podczas ruchu wyprostu napinane jest więzadło przednie. Podczas zgięcia kończyny w stawie ramiennym- pasmo tylne.Więzadło kruczo-barkowe, wyrostek barkowy, wyrostek kruczy tworzą razem sklepienie stawu ramiennego (łac. fornix humeri) nazywane także „sklepieniem kruczo-barkowym”. Sklepienie to stabilizuje dodatkowo głowę kości ramiennej w wydrążeniu stawowym, a jednocześnie ogranicza ruch głowy kości ramiennej ku górze.
- Staw podbarkowy-łac. articulatio humeroscapularis- staw nieanatomiczny, utworzony przez wyrostek kruczy i barkowy. Dolna granica tego stawu funkcjonalnego wytyczona jest przez torebkę stawu ramiennego. Jak podaje Kapandij, staw ten nie jest prawdziwym stawem anatomicznym, ponieważ nie posiada chrząstki stawowej. Stanowi szczelinę między dolną powierzchnią mięśnia naramiennego a mięśniami stożka rotatorów.
- Staw żebrowo- łopatkowy– łac. articulatio scapulothoracic – staw fizjologiczny, również nie posiadający chrząstki stawowej. Złożony z dwóch powierzchni ślizgowych, ktore znajdują się: 1) między mięśniem zębatym przednim, a mięśniem podłopatkowym, 2) pomiędzy ścianą klatki piersiowej a mięśniem zębatym
Więzadła stawu barkowo-obojczykowego (łac.articulatio acromioclavicularis). Staw barkowo-obojczykowy jest stawem płaskim. W związku z tym utrzymujące go więzadła muszą być dość silne
Wśród więzadeł budujących ten staw wyróżniamy:
a) Więzadło barkowo-obojczykowe (łac. ligamentum acromioclaviculare)
Rozpięte między powierzchnią górną końca barkowego obojczyka, a przylegającą częścią wyrostka barkowego łopatki. Jest to więzadło szerokie, bardzo silne i odporne, wzmacniające powierzchnię górną torebki stawowej.
b) Więzadło kruczo-barkowe (łac. ligamentum coracoacromiale)
Więzadło to nie bierze udziału w kontroli stawu, ale pozwala utworzyć kanał nadgrzebieniowy. Wg Bochenka jest to więzadło zaliczane do więzozrostów łopatki. Kapandji ze względu na jego funkcje zaliczył je jednak jako element stawu barkowo-obojczykowego.
c) Więzadło kruczo-obojczykowe (łac. ligamentum coracoclaviculare)
Biegnie od guzka stożkowatego obojczyka do powierzchni górnej wyrostka kruczego łopatki; choć ściśle biorąc, nie należy ono do stawu barkowo-obojczykowego, jednak w znacznym stopniu przyczynia się do ustalenia położenia obojczyka w stosunku do wyrostka barkowego. Więzadło składa się z dwóch pasm. Kapandji potraktował je jako dwa oddzielne więzadła. Są to:
c’) Więzadło stożkowate (łac. ligamentum conoideum)
INFORMACJE OGÓLNE: Pierwsze z dwóch więzadeł pozastawowych. Biegnie do zagięcia wyrostka kruczego do guzka stożkowego obojczyka, położonego w jego tylno-dolnej części.
FUNKCJA: Ogranicza zwiększanie kąta między łopatką a obojczykiem
c’’) Więzadło czworoboczne (łac. ligamentum trapezoideum)
INFORMACJE OGÓLNE: Drugie więzadło pozastawowe. Biegnie od wyrostka kruczego nieco ku przodowi w stosunku do więzadła stożkowatego i biegnące ku górze oraz bocznie by dotrzeć do trójkątnego obszaru położonego guzkiem stożkowatym obojczyka
FUNKCJA: Ogranicza zamykanie kąta między łopatką, a obojczykiem.
Więzadła stawu mostkowo-żebrowo-obojczykowego/mostkowo-obojczykowy (łac. sternoclavicularis)
Powierzchnie stawowe utworzone są przez koniec mostkowy obojczyka i wcięcie obojczykowe mostka wraz z przylegającą do niego częścią chrząstki pierwszego żebra. Między obiema powierzchniami stawowymi występuje krążek stawowy (łac. discus articularis), który jest pozostałością episternum niższych zwierząt. Poprzez torebkę stawową przyczepia się on u góry do obojczyka, u dołu do mostka, do chrząstki pierwszego żebra.
Do więzadeł stawu mostkowo obojczykowego zaliczamy:
a) Więzadło mostkowo-obojczykowe przednie (1) i tylne (łac. ligamentum sternoclaviculare anterius/posterius)
INFORMACJE OGÓLNE: Biegnie w postaci silnych pasm nieco rozbieżnie na przedniej i tylnej powierzchni torebki stawowej od końca mostkowego obojczyka ku dołowi i przyśrodkowodo górnej części mostka. Więzadło mostkowo-obojczykowe przednie przykryte jest częścią mostkową mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, tylne- mięśniem mostkowo-gnykowym i mostkwo-tarczowym.
FUNKCJA: hamowanie nadmiernych ruchów obojczyka do przodu i do tyłu.
b) Więzadło międzyobojczykowe (2) (łac. ligamentum interclaviculare)
INFORMACJE OGÓLNE: Jest to więzadło nieparzyste, od góry wklęsłe, rozpięte między przyśrodkowymi końcami obu obojczyków; biegnie ono poprzecznie przez wcięcie szyjne, łącząc się luźną tkanką łączną z jego brzegiem; włókna jego częściowo przyczepiają się również do krążka stawowego. Więzadło to leży bliżej powierzchni tylnej mostka;
Od przodu pokryte jest mięsniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym, od tyłu mostkowo-tarczowym
FUNKCJA: Hamowanie ruchów obojczyka ku dołowi. W tym położeniu jest dobrze wyczuwalne.
c) Więzadło żebrowo-obojczykowe (3) (łac. ligamentum costoclaviculare)
INFORMACJE OGÓLNE: Więzadło to jest w kształcie równoległoboku. Biegnie jako bardzo silne pasmo składające się z dwóch warstw od górnego brzegu pierwszej chrząstki żebrowej skośnie ku górze i bocznie do wycisku więzadła żebrowo-obojczykowego na dolnej powierzchni obojczyka
FUNKCJA: Wzmacnianie ściany bocznej torebki stawowej i hamowanie ruchówobojczyka ku górze, do przodu i do tyłu. Przy podnoszeniu obręczy kończyny górnej więzadło żebrowo-obojczykowe powoduje równoczesny ruch pierwszego pierścienia żebrowego ku górze, a tym samym i całej klatki piersiowej.
Hej! można jakoś zdobyć bibliografię?
Wszystko jest na podstawie Bochenka i Prometeusza 🙂
Dzięki za odpowiedź 😉
Mega artykul jako uzupelnienie wiedzy z anatomi funkcjonalnej Kapandji’ego