Dzisiaj omówimy największy ze stawów. Ten, który najczęściej ulega uszkodzeniom. Łączy kość udową z piszczelą.

Powierzchnie stawowe utworzone są przez dwa  wypukłe kłykcie kości udowej oraz  dwa wygięte, wklęsłe zagłębienia znajdujące się na kości piszczelowej. Te ostatnie pogłębione są przez łąkotki: boczną i przyśrodkową (meniscus lateralis et medialis).

Ich rogi łączą się z kością piszczelową silnymi pasmami łącznotkankowymi.

Jeśli chodzi o przemieszczenia łąkotek podczas ruchu zgięcia-wyprostu to mamy dwie sytuacje:

1. Łąkotki pociągane są do przodu przez napinające się troczki rzepki i więzadło poprzeczne, a róg tylny łąkotki bocznej przemieszcza się do przodu poprzez rozciągane więzadło łąkotkowo-udowe. Dzieje się to oczywiście podczas wyprostu.
2. Łąkotka przyśrodkowa pociągana jest w kierunku tylnym poprzez wypustkę mięśnia półbłoniastego, która jest przyczepiona do tylnej krawędzi łąkotki. Więzadło krzyżowe przednie oddziałuje z kolei na jej róg przedni. Do tyłu łąkotkę boczną przesuwa wypustka mięśnia podkolanowego. Tu mówimy o ruchach podczas zgięcia.

Jak na pewno pamiętacie łąkotki są elastycznymi podkładkami, które ułatwiają trasmisję siły kompresyjnych pomiędzy kością udową i piszczelową.  Zapamiętaj! Ale najpierw wyobraź to sobie i zrozum: podczas wyprostu łąkotki wsuwają się głęboko pomiędzy obiema powierzchniami stawowymi. Z kolei podczas zgięcia łąkotki utrzymują z  nimi jedynie częściowy kontakt.

Teraz powiemy Wam o przemieszczeniach łąkotek podczas ruchów obrotowych. Ruchy te odbywają się między łąkotkami a piszczelą. Podczas rotacji zewnętrznej k.piszczelowej łąkotka boczna przesuwa się do przodu na powierzchni stawowej piszczeli, a łąkotka przyśrodkowa ucieka do tyłu. Odwrotna sytuacja ma miejsce podczas rotacji wewnętrznej  – łąkotka boczna idzie w kierunku tylnym, a przyśrodkowa –w przednim.

Dla ciekawskich świetna animacja nt. łąkotek:

Po przeanalizowaniu mechanizmów przemieszczenia łąkotek: 1.  jak wyjaśnilibyście uszkodzenie wtórne łąkotki, które bardzo często towarzyszy zerwaniu ACL? 2. Która łąkotka częściej ulega uszkodzeniu? Odpowiedź zostawcie pod postem

Zajmijmy się teraz więzadłami stawu kolanowego.

• Więzadło rzepki (ligamentum patellae) – biegnie od rzepki do kości piszczelowej. Stanowi przedłużenie ścięgna mięśnia czworogłowego uda. Płaskie, silne więzadło, mierzące 5-8cm.
  

  http://pl.wikipedia.org/wiki/Staw_kolanowy

• Troczki rzepki (retinacula patellae) – włókna ścięgniste głowy bocznej i przyśrodkowej m. czworogłowego biegnie do powierzchni przedniej kłykci kości piszczelowej tworząc troczki rzepki: przyśrodkowy i boczny (ratinaculum patellae mediale et laterale).
• Więzadła poboczne (ligamenta collateralia) i mamy tutaj dwóch bohaterów:

1. Więzadło poboczne strzałkowe (ligamentum collaterale fibulare) nazywane również pobocznym bocznym. Jest rozciągnięte pomiędzy boczna powierzchnią kłykcia bocznego a głową strzałki. Ścięgno mięśnia podkolanowego oddziela więzadło od bocznej krawędzi łąkotki bocznej.
2. Więzadło poboczne piszczelowe (ligamentum collaterale tibiale) lub poboczne przyśrodkowe – biegnie od podskórnej powierzchni kłykcia przyśrodkowego kości udowej do bliższej nasady kości piszczelowej. Poniżej kłykcia k.udowej przykrywa ścięgno mięśnia półbłoniastego oraz tętnicę dolną przyśrodkową kolana.
   

   http://en.shram.kiev.ua/health/anatomy/page_737.shtml

• Więzadło podkolanowe skośne (ligamentum popliteum obliquum) – tworzy część dna dołu podkolanowego i hamuje nadmierne ruchy prostowania i obrotowe. Utworzone jest przez wsteczne włókna oddzielające się od bocznej krawędzi ścięgna mięśnia półścięgnistego.
  

  http://www.scrigroup.com/sanatate/ANATOMIA-GENUNCHIULUI64518.php

• Więzadło łukowate (ligamentum arcuatum) – ułożone wachlarzowato, składające się z dwóch pasm. Pasmo boczne (inaczej więzadło krótkie boczne Valois’a) – kończy się na bocznej płytce kłykciowej i trzeszczce w ścięgnie bocznej głowy mięśnia brzuchatego łydki. Pasmo przyśrodkowe – to właśnie więzadło podkolanowe łukowate(ligamentum popliteum arcuatum), przebiega nad ścięgnem mięsnia podkolanowego.
• Więzadła krzyżowe kolana (ligamentia cruciata genus)- zajmują centralną część stawu, są niemal całkowicie ukryte w bruździe międzykłykciowej. Pierwszy plan tworzy więzadło krzyżowe przednie (ligamentum cruciatum anterius), słynny ACL.
  

  http://www.askdoctork.com/i-injured-my-pcl-playing-football-how-long-will-my-recovery-take-201310195544

  Biegnie od przedniej częściej piszczelowej przestrzeni międzykłykciowej i biegnie skosem w kierunku bocznym gdzie dociera do przyśrodkowej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej w jego tylnej części. Składa się z 3pasm:
  1.Pasmo przednio – przyśrodkowe – najbardziej podatne na uszkodzenia ze względu na najbardziej powierzchowne położenie
  2. Pasmo tylno – przyśrodkowe – znajdujące się pod pasmem omówionym wyżej.
  3. Pasmo pośrednie

Czy wiesz, że średnia długość więzadła waha się między 1,85 a 3,35cm?

Więzadło krzyżowe tylne (ligamentum crucatium posterius) – znajduje się w głębi bruzdy międzykłykciowej, za ACL. Biegnie od tylnej części piszczelowej przestrzeni międzykłykciowej do bruzdy międzykłykciowej kości udowej. Również znajdziemy w nim 3pasma:
1. Pasmo tylno –boczne
2. Pasmo przednio przyśrodkowe – znajduje się między przednią cz. przyczepu na piszczeli a przyśrodkową cz. przyczepu na k.udowej.
3. Więzadło łąkotkowo-udowe – mające swój przyczep na rogu tylnym łąkotki bocznej i na powierzchni bocznej kłykcia przyśrodkowego.

Trochę obrazu na pewno Wam się przyda:

• Więzadło poprzeczne kolana (ligamentum transversum genus) – cienkie pasmo łączące ze sobą łąkotki.
  

  http://metodiskeprinsipper.wikispaces.com/Kne+gr+8

  
  Małe podsumowanie:
  

  
  Przetrawcie dokładnie dzisiejszy temat, bo tematu stawu kolanowego jeszcze nie zamykamy. Jest to tak obszerna dawka wiedzy, że żal ją skracać! Parę smaczków czeka na Was jeszcze w kolejnej lekcji!

Zanim zaczniemy lekcje z mięśniami kończyny dolnej polecamy Wam fiszki anatomiczne, które są doskonałą formą powtórki materiału. Wersje fizyczne fiszek możecie nabyć w naszym sklepie internetowym:  www.anatomicznefiszki.pl 

Źródło zdjęcia głównego: http://www.deviantart.com/morelikethis/419615068