Choroba Osgooda-Schlatter’a – czyli jałowa martwica guzowatości kości piszczelowej

Pojawia się najczęściej u dzieci w wieku młodzieńczym, średnio 10-14lat, częściej u chłopców ( stosunek 3:1). Dzieci, które są aktywne fizycznie mają 20% więcej szans na wystąpienie choroby w porównaniu z dziećmi nieaktywnymi. Występuje jedno lub najczęściej obustronnie.

Martwica łączy się często z przeciążeniem kości piszczelowej – naderwanie jądra kostnienia. Istnieje kilka teorii mówiących o przyczynach choroby. Najbardziej prawdopodobna mówi, że powstaje na skutek mikrourazów spowodowanych powtarzającymi się pociąganiami więzadła rzepki na przedniej powierzchni tworzącego się jądra kostnienia dla guzowatości kości piszczelowej. Najczęściej rozwija się podczas częstych i intensywnych ćwiczeń fizycznych, zwłaszcza gdy dochodzi do prostowania kolana z pozycji dużego zgięcia. Dochodzi wówczas do silnego oddziaływania na guzowatość piszczeli (poprzez więzadło rzepki), która w okresie wzrostu jest podatna na odkształcenia. W trakcie tych procesów powstaje zapalenie, które objawia się bólem, obrzękiem oraz tkliwością uciskową.

Jakie objawy towarzyszą chorobie?

• ból w okolicy guzowatości kości piszczelowej (tuż pod rzepką), który nasila się podczas wysiłku
• obrzęk miejscowy
• miejscowe podwyższenie ciepłoty skóry (zaczerwienienie skóry rzadko)
• ból podczas prostowania kończyny
• w dłużej trwającej chorobie możliwy przerost guzowatości kości piszczelowej

Co jeszcze może mówić o tej chorobie?

• nasilenie dolegliwości bólowych w trakcie aktywności fizycznej, np. jazdy na rowerze, skoków, biegu.
• bolesność na ucisk, np. podczas klęczenia czy badania okolicy podrzepkowej.
• ból pojawia się tylko podczas ruchów czynnych. W ruchach biernych brak bólu.
• możliwe osłabienie mięsni czworogłowych uda – przy dłużej utrzymujących się dolegliwościach bólowych.

Oczywiście konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG. Podstawą rozpoznania choroby są widoczne w obrazie RTG przewapnienia, fragmentacja, czasem oddzielenie guzowatości od kości piszczelowej lub też rozpad guzowatości na kilka małych fragmentów o ostrych obrysach.

Jak sobie radzić z tą chorobą?

W okresach zaostrzeń choroby należy ograniczyć aktywność fizyczną, zmniejszczyć jej intensywność -niekoniecznie całkowicie z niej zrezygnować, wyznacznikiem jest ból. Do dziś brakuje dowodów na to by całkowity odpoczynek przyspieszył regenerację. Należy stosować odpowiednie ćwiczenia rozciągające mięsień czworogłowy uda – poprawia to stabilizację kolana oraz wpływa na zmniejszenie napięcia w miejscu, gdzie ścięgno rzepki przyczepia się do kości. Zajęcia sportowe typu bieganie, skoki oraz inne wymagające dużego zgięcia w kolanie należy ograniczyć do czasu zniknięcia obrzęku oraz zmniejszenia tkliwości uciskowej. Dopiero po ustąpieniu dolegliwości bólowych możemy wrócić do wzmacniania mięsni – prostowników stawu kolanowego.
Kilka przykładowych, podstawowych ćwiczeń:

Aby ograniczyć ruch zginania w stawie kolanowym można wykorzystać ortezy lub opaski usztywniające. W bardziej skomplikowanych przypadkach konieczne może okazać się stosowanie aparatu ortopedycznego bądź łuski gipsowej. Zabiegi operacyjne stosowane są w niewielu przypadkach, głównie wymagających usunięcia kaletki śluzowej spod więzadła rzepki lub martwiaka kostnego.

Jako środki łagodzące dolegliwości bólowe stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe, okłady z lodu i zabiegi z zakresu fizykoterapii.

Dla osób zdiagnozowanych polecamy oprócz konsultacji z lekarzem również konsultacje z fizjoterapeutą, który będzie mógł dobrać ćwiczenai indywidualnie do konkretnego przypadku.