Ostatnimi czasy powięź stała się modnym tematem wśród fizjoterapeutów i trenerów fitness. Tematyka tkanki powięziowej jest powszechnie spotykana zarówno na kongresach, w publikacjach czy też prywatnych gabinetach. W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przedstawić Wam kilka ciekawych informacji na temat powięzi.
- Powięź tworzy trójwymiarową matrycę wsparcia strukturalnego dookoła naszych organów, mięśni, stawów, kości i włókien nerwowych. Trójwymiarowość i wielokierunkowość połączeń powięziowych pozwala nam wykonywanie czynności ruchowych w wielu kierunkach. (Myers 2001, Huijing 2003, Stecco 2009)
- Powięź jest transmiterem sił
Zapewne widzieliście kiedy ludzi uprawiających Parkour potrafiących zeskoczyć z dwu lub trzypiętrowych budynków, zamortyzować lądowanie przewrotem w przód i płynnie przejść do biegu. Jakim sposobem ich stawy, kości w momencie lądowania nie eksplodują?
Siła wewnętrzna (mięśniowa) i zewnętrzna (grawitacja i moment zetknięcia z ziemią) są przenoszone i rozpraszane w ciele głównie poprzez połączenia powięziowe (do momentu aż przenoszona siła mieści się w granicach wytrzymałości tkanek). Powięź pomaga zapobiegać i minimalizować działanie sił na konkretne mięsnie, stawy, kości. Tworzy swojego rodzaju uprząż służącą przenoszeniu działający na organizm momentów siły, głównie przez swoje lepkosprężyste właściwości.
http://mtbtherapies.com/what-is-fascia/
- Powtarzanie jest zarówno dobre jak i złe
Prawo David’a mówi o tym, że tkanka miękka, forma powięzi, przemodelowuje się sama (staje się sztywniejsza i gęstsza) wzdłuż linii naprężeń (Clark, Lucett & Corn 2008). Z jednej strony może to nieść ze sobą krótkotrwałe korzyści, ale z drugiej strony długotrwałe konsekwencje. Gdy wykonujemy ćwiczenie powtarzając je, tkanka miękka przemodelowuje się sama w kierunku wykonywanego ruchu. Efektem tego jest wzrost jej możliwości radzenia sobie z siłami tylko w tym konkretnym kierunku. Długotrwałe powtarzanie może spowodować sztywność tkanki wzdłuż linii naprężeń, lecz słabość w innych kierunkach powodując wzrost prawdopodobieństwa rozerwania powięzi lub spadku ruchomości w otaczających stawach w wypadku ruchy w innym kierunku. Ta sama zasada działa przy długotrwałym utrzymywaniu jednej pozycji np. pozycji siedzącej czy stojącej przez większą część dnia, miesiąca, czy na przestrzeni lat. - Powięź ma zdolność do samoleczenia
Badania z 1995 roku pokazały, że mechaniczne naprężenia (ćwiczenia) mogą powodować hipertrofię więzadeł, form powięzi (Fukuyama i wsp. 1995). Nowe badania pokazały, że system powięzi ma zdolność leczenia się po rozerwaniu. Przykładem tego są badania przeprowadzone przez Matiasa i wsp. z 2011 roku. Badacze znaleźli grupę pacjentów po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego (ACL), którzy wrócili d pełni sprawności bez zabiegu operacyjnego, a ich więzadła zrosły się same. - Powięź może się kurczyć
Badania Schleipa wykazały istnienie w powięzi miofibroblastów- tych samych komórek, które umożliwiają skurcz mięśni gładkich (Schleip i wsp 2005). Dowiedziono również istnienia mechanoreceptorów (narządy Golgiego, zakończenia Ruffiniego). Mogą się one przyczyniać do skurczów mięśni gładkich, jak i komunikowania się z centralnym układem nerwowym. - Powięź może działać niezależnie od ośrodkowego układu nerwowego
Powięź na skutek nieprzerwanego oddziaływania siły grawitacji pozostaje w ciągłym napięciu. To pasywane naprężenie zostało nazwane spoczynkowym napięciem mięśniowo-powięziowym (human myofascial tone), które Myers omawia używając zasady tensegracji (Alfonse et al. 2010; Myers 2001). Spoczynkowe napięcie mięśniowo-powięziowe stanowi składową stabilizacji niskiego poziomu, który pomaga nam w utrzymaniu postawy, a także pozwala nam na wykonanie czynności ruchowych takich jak np.. wsiadanie i wysiadanie z samochodu bez konieczności myślenia o nich.
Tkanka łączna ma 10 razy więcej receptorów czucia głębokiego (proprioreceptory) niż mięśnie (Myers 2011) – oznacza to, że macierz powięzi pozwala nam zareagować dużo szybciej na zmiany w naszym otoczeniu niż świadomy umysł, niezależnie od tego czy mówimy o nagłym stąpinięciu z krawężnika, czy ataptacji do ruchów zawodnika przeciwnej drużyny.
Pasywne naprężenie pozwala nam na utrzymanie postawy przy mniejszym zmęczeniu i wydatku energetycznym w porównaniu do stałej aktywacji mięśni. - Nastrój wpływa na powięź
Temat ten został poruszony w książce „Niekończąca się sieć” R.Luis Shultz and Rosemary Feitis. Umówiono w niej jak nasze emocje są „magazynowane” w naszym ciele w tym tkance łącznej.
Jako cytat z ich książki przytoczmy: „Fizyczna odpowiedź na emocje biegnie przez tkankę łączną” oraz „Powięź jest emocjonalnym ciałem… Ideały, uczucia są odczuwane w całym ciele człowieka i podróżują po nim przez sieć powięziową (Fascial Web). Następnie my interpretujemy fizjologiczne odczucia jako gniew, miłośc, zainteresowanie (…). Powodem dla którego nie możemy wyprostować odcinka szyjnego kręgosłupa może być np. szok związany z byciem zastraszonym w dzieciństwie. Praca z pacjentem może tylko częściowo wyeliminować problem (…)”
Używając tej techniki możemy rozwijać holistyczne podejście do zrozumienia postawy i ruchu. Podejście, które pokazuje, że natura problemu nie leży tylko w anatomii lecz także w psychice i emocjach. Powięź może stać się sztywniejsza i mniej podatna na manualną pracę w sytuacji, gdy klient jest zaniepokojony, przestraszony, czy przechodzi depresję. (Schultz & Feitis 1996, Lowe 1989). Terapeuci widzą kiedy klient zjawia się po ciężkim dniu. Nastrój mocno oddziaływuje na postawę, ruchy i propriocepcję. Być może poprawa nastroju klientów może podnieść skuteczność naszego działania. - Powięź pozwala nam na ćwiczenie ciała jako całości
Myers na podstawie wycinków pokazał, że tkanka łączna otacza mięsnie, kości i narządy w sposób ciągły przez wiele warstw (Myers 2001). Ma to olbrzymie znaczenie dla sportowców lub innych osób pragnących poprawić swoje wyniki lub osiągać poziomy mistrzowskie. Uzasadnia to bowiem stosowanie treningu całego ciała i podejścia holistycznego w planie treningowym.
http://www.lavandaelite.com.au/health-and-wellbeing/fascia-and-muscle-link
Ciągłe rozwijanie swojej wiedzy o tkance łącznej pozwala nam na łączenie jej z różnymi układami (mięśniowy, kostny, nerwowy), co daje nam możliwość lepszego zrozumienia biomechaniki ludzkiego organizmu.
http://pbmassagetherapy.com/fascia/
Źródło:
http://www.ideafit.com/fitness-library/eight-fascinating-facts-about-fascia
Źródło zdjęcia głównego: http://vivescomobilehealthandfitness.com.au/my-blog/fascia-and-tensegrity-the-human-body/
