Articulatio Coxae to podstawowa struktura, na której spoczywa ciężar organizmu – w trakcie spoczynku i lokomocji. Jest stawem kulistym panewkowym.

Powierzchnie stawowe tworzy panewka stawowa  i  głowa kości udowej. Głowa kości udowej nie jest całkowicie zakryta przez panewkę. Panewkę stawową pogłębia wysoki obrąbek stawowy (labrum acetabulare), który jest pierścieniem zbudowanym z chrząstki włóknistej. We wcięciu panewki tworzy on więzadło poprzeczne panewki, które przyczepia się po obu stronach wcięcia.

Właściwą powierzchnię stawową stanowi powierzchnia księżycowata (facies lunata) pokryta chrząstką stawową, a dół panewki (fossa acetabuli) wypełniony jest tk.tłuszczową i więzadłem głowy kości udowej.

To więzadło jest spłaszczonym pasmem o długości 3-3,5cm i przebiega od dolnej części dołu panewkowego do głowy kości udowej, gdzie przyczepia się w górek części dołka głowa kości udowej. Składa się z trzech pasm:

1. Pasmo kulszowe tylne – najdłuższe, biegnące przez wcięcie panewki nad więzadłem poprzecznym
2. Pasmo łonowe przednie – wchodzące do wcięcia panewki
3. Pasmo pośrednie – najcieńsze, przyczepiające się do górnego brzegu więzadła poprzecznego.

Więzadło głowy kości udowej ma niewielki wpływ na mechanikę stawu, z kolei zaopatruje głowę kości udowej w naczynia krwionośne. Pamiętacie kiedy jego rola jest najważniejsza? Podczas złamania szyjki kości udowej. Dlaczego? Wówczas mamy do czynienia z przerwaniem tętnic torebki stawowej i dopływ krwi do głowy kości udowej zostaje zredukowany. Wtedy jest zaopatrywana jedynie przez tętnicę więzadła głowy kości udowej.
Torebka stawowa obejmująca obrąbek stawowy, głowę kości udowej  i większą część szyjki wzmocniona jest więzadłami:

1. Więzadło biodrowo-udowe (ligamentum iliofemorale) – ma kształt wachlarza. Rozpięte jest od kolca biodrowego przedniego dolnego (wierzchołek) do kresy międzykrętarzowej na całej długości (podstawa).
   

   http://healthfavo.com/ischiofemoral-ligament.html

   Składa się z dwóch pasm:

• Pasmo górne lub biodrowo krętarzowe – ma grubość 8-10mm i jest najsilniejszym więzadłem stawu. Kończy się na górnej części kresy międzykrętarzowej i guzka przedkrętarzowego. Jest dodatkowo wzmocnione w górnej części przez więzadło biodrowo-ścięgnisto-krętarzowe.
• Pasmo dolne – które kończy się na dolnej części kresy międzykrętarzowej.

2. Więzadło łonowo-udowe (ligamentum pubofemorale) – rozpięte od przedniej części wyniosłości biodrowo-łonowej do przedniej krawędzi łuku łonowego i przedniej części dołu krętarzowego.
   Oba powyższe więzadła wzmacniają staw w przedniej części, a w tylnej tą rolę pełni:
3. Więzadło kulszowo-udowe (ligamentum ischiofemorale) – jego włókna zbaczają na tylną powierzchnię szyjki kości udowej, aby dostać się na wewnętrzną powierzchnię krętarza większego.
   

   https://www.studyblue.com/notes/note/n/lower-extremity/deck/2639341

Jak zachowują się więzadła podczas wyprostu?

 Więzadła są silnie owinięte wokół szyjki kości udowej. Co ciekawe, dolne pasmo więzadła biodrowo-udowego ustawia się pionowo poprzez silne rozciągnięcie. Wobec tego można powiedzieć, ze jest odpowiedzialne za kontrolę tyłopochylenia miednicy.

Jak zachowują się więzadła podczas zgięcia?
Odwrotnie niż w sytuacji powyżej. Wszystkie więzadła zostają rozluźnione.

 Jak zachowują się więzadła podczas rotacji zewnętrznej?

Wyraźnie napina się więzadło biodrowo-udowe i łonowo-udowe (przednie) poprzez oddalenie kresy międzykrętarzowej od brzegu panewki. Rozluźnia się natomiast więzadło kulszowo-udowe.

Jak zachowują się więzadła podczas rotacji wewnętrznej?
Dokładnie na odwrót.

Jak zachowują się więzadła podczas odwodzenia?

Pasmo górne i dolne więzadła biodrowo-udowego  rozluźniają się, a napina się więzadło łonowo-udowe i zwiększa swoje napięcie również lig. Kulszowo-biodrowe.

Podczas przywodzenia oczywiście na odwrót.

Unaczynienie stawu biodrowego: t. okalająca udo przyśrodkowa i boczna oraz gałąź panewkowa t. zasłonowej oraz t. pośladkowej górnej i dolnej.

W kolejnym temacie staw kolanowy, będzie obszernie i ciekawie 🙂

Zanim zaczniemy lekcje z mięśniami kończyny dolnej polecamy Wam fiszki anatomiczne, które są doskonałą formą powtórki materiału. Wersje fizyczne fiszek możecie nabyć w naszym sklepie internetowym:  www.anatomicznefiszki.pl 

 

Źródło zdjęcia głównego: http://3dprint.com/tag/medicine/